محقق

بانوی بافضیلت سیده فاطمه سید خاموشی ، معروف به طاهایی در اول محرم سال 1309 هجری شمسی در خانواده ای مذهبی ومتدین در شهر تهران دیده به جهان گشود. پدر ایشان حاج سید عبدالله خاموشی مردی پرهیزکار، صادق و کاسب پیشه و به درستی،امانت ودیانت مشهور بود و مادر ایشان بانوشوکت حاج ترخانی فرزند حاج محمد تقی ترخانی بانویی با ایمان ،عفیف واستاد صبر واخلاق بود. بانو به دلیل همنشینی با مادر از گفتار،رفتار واندیشه های او تاثیر پذیرفت و این باعث شد پایه های شخصیت و اعتقاد به توحید،نبوت وامامت در پهنه ی وجودش ریشه بدواند ودر حدود سال 1321 هجری شمسی در سن 12سالگی با سید جلال الدین طاهایی ازدواج کردندکه این ازدواج نقطه شروعی برای این بانوی فاضله بودتا بتواند به مدت 10سال از محضرپدر شوهر وهمسر خود علم آموزی کند وپایه های علمی خود را استحکام بخشد. بانو که به همراه همسرش از تهران به مشهد آمدند وروحش تشنه علم بود هم جواری باآیت الله سید علی خامنه ای راغنیمت شمرد و باعث به وجود آمدن مکتب نرجس در سال 1345 شد ودر سال1379 به منظور اگاهی یافتن از از پیشرفت های علمی وپژوهشی کشور و ساماندهی تحقیقات وپایان نامه های حوزوی واحد پژوهشی مدرسه را راه اندازی کرد ودر سال 1381اولین سایت را در حوزه های علمیه ی بانوان کشور راه اندازی کرد. مهمترین عامل دلگرمی استادان و پژوهشگران مدرسه حضور مستمر استاد در جلسات مختلف پژوهش ، نشریه، سایت وپی گیری مربوط به حرکت های علمی بود. سخن مقام معظم رهبری در خصوص ایشان « مکتب نرجس در آن دوران نقش اساسی در پیروزی انقلاب ایفا کرد و سر کار خانم طاهایی در روشنگری بانوان نقش به سزایی داشتند، ایشان به همراه ما و شهید هاشمی نژاد سه ضلع یک مثلث تبلیغی را تشکیل می دادیم.» آثار استاد طاهایی که شاگردانش آن ها را به صورت کتاب تدوین کردند، عبارت اند از:

1- سیری در خطبه فدک 2- درس هایی از محضر امام حسن عسکری علیه السلام 3- رهنمود های تربیت دینی 4- شرحی بر دعای مکارم الاخلاق امام سجاد علیه السلام 5- سیری در زیارت عاشورا 6- معیار شناخت شیعه 7- ویژگی های معلم شایسته 8- ویژگی های عباد الرحمن

اين مطلب روشن است كه، اسلام و قرآن آدمي را به تحقيق و تتبع تشويق مي كنند و او را وا مي دارند تا در سايه آن جلوه حق را بدانگونه كه هست عيان سازند. اين امر از نظري براي خود شخص و از سويي براي ديگران لازم و ضروري است، امّا از نظر خود از آن بابت كه او بايد بداند چه راه و روشي براي زندگي خود برگزيده است، آنچه كه او مشي مي كند طريق صواب است يا خطا، تنها كاوش و تحقيق است كه پرده از اين راز بر مي دارد. به همين جهت پذيرش اصول اعتقادي در اسلام بايد از روي تحقيق باشد وگرنه ايمان شخص ارزشي ندارد؛ و متعاقب آن تحقيق قبل از هر عملي عين صواب است.

امّا از نظر ديگران بايد بگوييم اگر انسان را به عنوان فردي متعهد و مسئول بشناسيم بر او لازم مي شود كه از حقايقي كه خود به دست آورده، ديگران را نيز آگاهي دهد و يا خود در برابر عمل و رفتار ديگران احساس مسئوليت كند به تحقيق و كشف حقيقت بپردازد و لذا آن كس كه امكان و قدرت تحقيق را دارد مسئوليت بيشتري را در قبال جامعه پيدا مي كند.

آيات قرآني كه دلالت بر ضرورت و اهميت تحقيق و شناخت مي نمايد بر اساس نحوه دلالتشان به چند دست تقسيم مي شوند:
الف ـ تشويق به فراگيري; مانند آية 9 سورة زمر: ” قل هل يستوي الذين يعلمون والذين لا يعلمون انمايتذكراولوا الالبب (زمر،9) بگو اي رسول آنان كه اهل علم ودانشند با مردم جاهل نادان يكسانند؟ خردمندان متذكر مطلبند.”

ب ـ توبيخ كاهلان; مانند آية 185 سورة اعراف كه ميفرمايد: “أَوَ لَمْ يَنظُرُواْ فِي مَلَكُوتِ السَّمَـَوَ َتِ وَالأَْ رْض;(اعراف،185) آيا بر ملكوت آسمانها و زمين نظر نمي افكنيد".

ج ـ تعظيم عالمان، مانند آية 28 سورة فاطر: “يَخْشَي اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَـََّؤُا;از ميان بندگان خدا، تنها دانشمندان از او ميترسند". يا: “يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ دَرَجَـَت;(مجادله،11) خداوند كساني را كه ايمان آورده اند و كساني را كه علم به آنان داده شده درجات عظيمي مي بخشد".

د ـ ذم تقليد، مانند آية 3 سورة حج: “وَ مِنَ النَّاسِ مَن يُجَـَدِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّبِعُ كُلَّ شَيْطَـَنٍ مَّرِيدٍ ; گروهي از مردم، بدون هيچ علم و دانشي به مجادله دربارة خدا بر ميخيزند; و از هر شيطان سركشي پيروي مي كنند".

ه - تكريم علم، مثل آية 99 سورة حجر: “وَ اعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّيَ يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ ; خداوند را عبادت نما تا به يقين نائل گردي.” و نيز آية 12 سورة طلاق: “اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَـَوَ َتٍ وَ … لِتَعْلَمُوَّاْ أَنَّ اللَّهَ عَلَيَ كُلِّ شَيْءٍ قَدِير; خداوند همان كسي است كه هفت آسمان را آفريد، و… تا بدانيد خداوند بر هر چيز تواناست".


از آنچه گذشت دانسته مي شود، از نظر قرآن كريم انسان در جميع شئون و ارتباطات خود، موظف است بر اساس تحقيق و پژوهش راه را طي كند. در احاديث نيز به اين مسأله مهم در موارد متعددي اشاره گرديده است مانند: “اطلبوا العلم و لو بالصين فان طلب العلم فريضة علي كل مسلم; دانش و تحقيق را فرا گيريد اگرچه در كشور چين باشد; زيرا فراگيري علم بر هر فرد مسلماني واجب است".(ر.ك: ميزان الحكمه، محمد ري شهري، ج 3، ص 2070، ح 13740.)

https://article.tebyan.net/

انواع مقاله علمی

مقاله پژوهشی:

این مقالات شامل مقالاتی هستند که حاصل فعالیت‌های پژوهشی یک پژوهشگر یا یک گروه علمی است. این نوع مقاله رایج‌ترین مقاله علمی است و بیشتر مجلات تنها مقالاتی که از نوع پژوهشی باشند را پذیرش می‌کنند.

مقاله مروری:

این نوع مقالات به بررسی یک موضوع علمی می‌پردازد و بسیاری از مجلات ذکر می‌کنند که این نوع مقالات باید توسط یک فرد صاحب‌نظر در آن حیطه پژوهشی نوشته شود. برخلاف این رویه، در ایران مقالات مروری توسط بسیاری از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد نوشته می‌شود و در بیشتر همایش‌ها ارئه می‌گردند!

مقاله تحلیلی:

در این مقالات مؤلف با استفاده از منابع پیشین، نظریه خاص و نوین در حوزه کار خود مطرح می کند. ممکن است نویسنده با نگرشی انتقادی به بحث درباره نظریه های پیشین بپردازد. در این صورت، مؤلف نظریه های موجود را مورد تحلیل قرار می دهد و با استدلال و بهره گیری از شواهد، برتری نظریه ای را بر نظریه های دیگر نشان می دهد.

مقالات گزارش مورد :

در این نوع از مقالات که بیشتر در علوم زیستی و پایه مورد استفاده قرار می‌گیرد یک مورد خاص و یا یک بیماری نادر معرفی می‌گردد. گزارش کوتاه معمولاً اگر در طی یک پژوهش یک نتیجه مهم علمی به دست آید در قالب گزارش کوتاه ارائه می‌گردد. این نوع پژوهش در بیشتر مواقع شامل پژوهش‌های در حال انجام است.

قدرت و استقلال هر كشوري بر پژوهش و توليد علم استوار است اندیشیدن، پژوهش و نوآوری، اساسی ترین نیاز برای دست یابی به پیشرفت، توسعه، رفاه عمومی و استقلال واقعی است. تأکید بر پژوهش و تشویق پژوهش گران و دانشمندان به فعالیت های پژوهشی مورد نیاز کشور، یکی از مهم ترین راه های رسیدن به خودکفایی است

. نامگذاری روز پژوهش پس از پيروزي انقلاب اسلامي، به منظور گسترش فرهنگ پژوهش در جامعه، روز‪ 25 ‬ آذر از سوي «شوراي فرهنگ عمومي كشور» به نام روز پژوهش نام‌گذاري شد. وزارت علوم تحقيقات و فناوري نيز از سال ‪ 1379 ‬ چهارمين هفته آذر ماه را به نام هفتة پژوهش نام‌گذاري كرد و از سال ‪1384‬ اين نام به «هفته پژوهش و فناوري» تغيير يافت.‬‬‬‬‬‬ ارج نهادن به مقام شامخ پژوهشگران و تجليل از پژوهشگران برتر، شناسايي و طرح مشكلات و چالش‌هاي پيش روي و ارتقاء سطح پژوهش و فناوري در كشور از جمله اهداف اين اقدام بود. در اين راستا هر سال مراسم هفتة پژوهش با مشاركت بيشتر دستگاه‌هاي اجرايي كشور برگزار مي‌شود. تقدير از مقالات برتر، تقدير از پژوهشگران‌ نمونه، تقدير از مدير تحقيق نمونه، تقدير از پروژه‌هاي برتر و انتشار كارنامه پژوهشي در هر سال از مهم‌ترين برنامه‌هاي هفته پژوهش است.

پژوهش چیست؟ پژوهش، به معناي عام، بررسي يا كاوشي سخت كوشانه و به معناي خاص، تحقيق و تجربه‌اي جامع با هدف‌ كشف واقعيت‌هاي نو و تفسير درست اين واقعيت‌ها، تجديد نظر در نتيجه‌گيري‌ها، نظريه‌ها و قوانين پذيرفته شده در پرتو واقعيت‌هاي كشف شده و به كارگيري عملي نتيجه‌گيري‌ها، نظريه‌ها و قوانين جديد است. در معنايي ديگر، پژوهش فرايند رسيدن به راه حل‌هاي قابل اطمينان از طريق گردآوري، تحليل و تفسير داده‌ها به گونه‌اي برنامه‌ريزي شده و نظام‌منداست.

اهميت پژوهش پژوهش يكي از اساسي‌ترين نيازها براي نيل به پيشرفت و توسعة همه جانبة يك كشور است و قدرت و استقلال هر كشوري بر پژوهش و توليد علم استوار است. بنابر اين نوع و سطح فعاليت‌هاي پژوهشي يكي از شاخص‌هاي اصلي توسعه و پيشرفت محسوب مي‌شود. موفقيت در تمام فعاليت‌هاي مربوط به توسعه از جمله صنايع، كشاورزي و خدمات به نحوي به گسترش فعاليت‌هاي پژوهشي بستگي دارد. پژوهش يكي از محورهاي مهمي است كه ضامن پيشرفت و توسعة پايدار در هر كشور به شمار مي‌آيد. اگر پژوهشي صورت نگيرد، دانش بشري افزايش نخواهد يافت و دچار سكون و ركود خواهد شد. بدون انجام پژوهش، امور آموزشي نيز از پويايي و نشاط لازم برخوردار نخواهد بود. ازاين رو يكي از عوامل اساسي پيشرفت در كشورهاي توسعه يافته، توجه خاص به امر پژوهش است. اصولاً پيشرفت و توسعه، ارتباط مستقيمي با تحقيقات علمي دارد و رشد و توسعة كشورهاي پيشرفته در نتيجة سرمايه‌گذاري در بخش پژوهش است. حجم وسيع پژوهش‌هاي علمي در كشورهاي توسعه يافتة صنعتي گوياي اين واقعيت است.

منطق پژوهش پژوهش، فرايندي منطقي و معقول است كه هدف آن كشف روابط بين پديدارها است. به دليل نظم و ترتيب حاكم بر پديدارها و رويدادها، امكان تنظيم قوانين، اصول و نظريه‌ها در رشته‌هاي گوناگون فراهم شده است و اين قوانين و اصول و نظريه‌ها، به نوبة خود گوياي نظم و همساني موجود در پديده‌هاست.

شيوه‌ي تربيت نويسنده در حوزه‌هاي علميّه از نظر آیت الله مکارم شیرازی من فكر مي‌كنم نويسندگي داراي پنج مرحله است: مرحله‌ي اول: مطالعه‌ي آثار نويسندگان خوب اگر وقت داريد روزي نيم ساعت يا يك ساعت كتاب‌هايي را كه از نظر نويسندگي و محتوا خوب است، نه يك روز و دو روز، نه يك ماه و دو ماه، بلكه ماه‌ها پشت سرهم مطالعه كنيد. اگر آدم با ذوقي باشد شش ماه، يك سال بايد مطالعه كنيد و اين مطالعه نبايد قطع شود. ريزه‌كاري‌هايي كه در كلمات نويسندگان است تجارب يك عمر آنهاست، بايد اين تجارب را استفاده كرد. كتاب‌هاي خوبي به زبان عربي و فارسي است كه از هنر برخوردار مي‌باشد. نويسندگي هنر و علم است، همان‌گونه كه بيان و سخنراني هنر است. سخنرانان خوب، فقط عالم‌هاي خوبي نيستند، بلكه هنرمندان خوبي هم هستند. اگر انسان بخواهد در اين هنر پيشرفت كند بايد مدت‌ها آثار هنرمندان واقعي را كه در اين ميدان فعاليت نموده‌اند، مطالعه كند. تجربه‌اي در اين مسأله دارم. در طول 30، 40 سال اگر بخواهم مطلب خوبي بنويسم، در صورتي كه چند صفحه از كتاب نويسنده‌اي خوب را مطالعه كنم و سپس مطالبي را بنويسم، مي‌بينم قلم مي‌جوشد، اما وقتي بدون مطالعه‌ي قبلي مي‌نويسم، آن جوشش و جريانِ قلمي نيست.

مرحله‌ي دوم: نوشتن پس از مطالعه‌ي آثار ديگران بايد طلاب را عادت داد كه بعد از آنكه نوشته‌هاي خوبي را مطالعه كردند، كتاب را روي هم بگذارند و مجدداً آن مطلب را خودشان بنويسند. سپس بين نوشته‌ي خودشان و نوشته‌ي آن نويسنده‌ي هنرمند، مقايسه كنند. از مقايسه‌ي اين دو با هم، ضعف‌ها و قوت‌ها معلوم مي‌شود. نويسنده چگونه وارد بحث شد؟ چگونه خارج شد؟ جمله‌بندي‌ها و تعبيرات چگونه بود؟ كلماتي را كه من به جاي او گذاشتم چيست؟ آن كلماتي كه او انتخاب كرده چيست؟ در يك مقايسه مي‌تواند، تفاوت اين دو را اندك اندك بفهمد.

مرحله‌ي سوم: تجربه‌ي مستقل در نوشتن صاحبان قلم خودشان به نوشتن موضوعي به طور مستقل شروع كنند، بي‌آنكه اين موضوع را در نوشته‌ي ديگري مطالعه كرده باشند، بعد همين موضوع را به استاد قلمشان بدهند. اين راه را بدون استاد نمي‌توان پيمود و فردي كه بخواهد بدون استاد اين مسير را بپيمايد، به بيراهه‌ها، سنگلاخ‌ها و اشتباهات مي‌افتد. بهترين راه اين است كه شما چيزي بنويسيد و آن را به استاد بدهيد، تا او به شما فنون نگارش را ياد دهد. كلي‌گويي در اين مسائل كم اثر است. اگر فرد نوآموز كليات و قواعد را هم مي‌خواهد بيان كند، بايد از نوشته‌اي كه استاد نوشته است، بهره گيرد. مثلاً يكي از مسائل مهمي كه ما، در نويسندگي به آن كم اهميت مي‌دهيم، حسن مطلع و حسن ختام است. نويسنده‌ي خوب اولين جمله‌اي را كه مي‌نويسد، بايد جاذبه داشته باشد، نويسنده بايد يك ضربه محكم وارد كند و طرف را جذب كند اين حسن مطلع است. در پايان هم كه نوشته را تمام مي‌كند، نه با يك كلمه‌ي عادي و معمولي. مطلب خوبش را بايد آخر كار بگذارد كه وقتي خواننده نوشته را تمام مي‌كند، لذت آن تا مدتي در ذائقه‌ي فكرش باشد. مثلاً من مي‌خواهم شيوه‌ي نويسندگي شيوا و دلنشين را به نوآموز ياد دهم. بايد نوشته‌ي‌ خوبي را در دست بگيرم و به آن كسي كه مي‌خواهد تربيت شود، بگويم: ببين اين نويسنده از كجا شروع كرده و به كجا پايان داده است؟ نوشته‌ي خوب ابتداي كتاب را حسن مطلع مي‌گويند و جملات دلنشين پايان نوشته را حسن ختام مي‌نامند. چنين نوشته‌اي دلالت بر فني بودن آن مي‌كند و نشان دهنده‌ي مهارت نويسنده است كه از سخنان شيريني شروع كرده و به سخنان شيرين، ختم كرده است. گاهي يك سلسله مسائل تلخ است و نويسنده مجبور است آن را بگويد. در اين صورت بايد اين مطلب را در لابه‌لاي بحث بگويد. آغاز با تلخي شروع نمي‌شود. پايان با تلخي پايان پيدا نمي‌كند، اين نكات را بايد در يك نوشته و نمونه براي نوآموز اجرا كرد. مرحله‌ي چهارم: نشر اثر آثاري كه نويسندگان مي‌نويسند، بايد منتشر شود. بنده اگر نوشته‌اي را براي خودم مي‌نويسم زياد به آن اهميت نمي‌دهم، اما اگر مي‌دانم فردا اين نوشته در مجله‌اي مربوط به حوزه‌ي علميه‌ي قم منتشر مي‌شود، از جهت محتوا، شيوه‌ي تنظيم مطالب، زيبايي و دلنشيني جملات، حسن مطلع و حسن ختام، تلاش فراواني براي آن انجام مي‌دهم. همين عامل سبب مي‌شود كه من تمام استعدادم را به كار گيرم. شما وقتي براي دو نفر يا دو هزار نفر سخنراني كنيد، براي اين دو سخنراني يكسان مطالعه نمي‌كنيد. براي اينكه استعدادها شكوفا شود، بايد نشرياتي در حوزه‌ها باشد، آثار نويسندگان هر چند مبتدي، كم‌كم منتشر شود و نوآموزان ببينند آثارشان منتشر مي‌شود و اين سبب شود كه نبوغ‌شان را به‌كار بيندازند. وقتي آثار منتشر شد، مورد نقد واقع مي‌شود و نقدها سبب تكامل و پيشرفت كار است.

مرحله‌ي پنجم: نقد اثر آخرين مرحله، آن است كه عده‌اي كه اهل قلم مي‌شوند، كم‌كم جلسات گروهي نقد و بررسي تشكيل دهند. نقد و بررسي همان طرز كاري است كه ما در بحث‌هاي فقه و اصول فقه داريم. طلبه‌ها وقتي مقدار زيادي درس خارج فقه و اصول فقه مي‌خوانند و كمي مسلط مي‌شوند، جلساتي به نام جلسات بحث كمپاني3 تا 5 نفره با هم تشكيل مي‌دهند و يك مسأله را تعقيب مي‌كنند. هر كدامشان آن روز مطالعه مي‌كند، مسأله را مطرح مي‌كند و ديگري نقد، بررسي و صحبت مي‌كند و همين نقد و بررسي گروهي باعث پيشرفت است. اگر اين پنج مرحله به ترتيب براي نويسندگان در حوزه‌هاي علميه تعقيب شود طلاب، اهميت نويسندگي را هم بدانند، در اين صورت مي‌توان نسبت به آينده‌ اميد داشت.

منبع: چکامه های پژوهشی، نشریه پویش، شماره 1